Leesbaarheid meet de begrijpelijkheid en duidelijkheid van geschreven tekst Taalniveau is meetbaar Lettertype letterafme

Leesbaarheid meet de begrijpelijkheid en duidelijkheid van geschreven tekst. Taalniveau is meetbaar. Lettertype, letterafmeting, vormgeving en kleur zijn ook bepalend. Er zijn diverse methoden en formules die de leesbaarheid bepalen. Leesbaarheidsformules zijn weinig betrouwbaar en geven geen houvast voor het verbeteren van tekst.

Leesgemak

De Amerikaanse schrijfadviseur presenteerde in The art of readable writing in 1949 een formule waarbij het leesgemak gelijk is aan de volgende formule:

206,835-1,015\left({\frac {\text{totaal aantal woorden}}{\text{totaal aantal zinnen}}}\right)-84,6\left({\frac {\text{totaal aantal lettergrepen}}{\text{totaal aantal woorden}}}\right)

De landbouwsocioloog W.H. Douma paste de formule aan naar het Nederlands. De Flesch-Doumaformule stelt het leesgemak gelijk aan de volgende formule:

206,835-0,93\left({\frac {\text{totaal aantal woorden}}{\text{totaal aantal zinnen}}}\right)-77\left({\frac {\text{totaal aantal lettergrepen}}{\text{totaal aantal woorden}}}\right)

De score verwijst naar de opleidingsniveaus:

0-30: academici
30-50: studenten
50-60: hoger middelbaar onderwijs
60-70: lager middelbaar onderwijs
70-80: groep 8 basisschool
80-90: groep 7 basisschool
90-100: groep 6 basisschool

De formules hadden in de Verenigde Staten invloed. Flesch lichtte schoolboeken door en adviseerde tijdschriften. In Nederland was de waardering nooit groot.

Tekstverwerker

Sommige tekstverwerkers bepalen de leesbaarheid aan de hand van de zins- en woordlengte en de complexiteit van de zinsstructuren. Leesbaarheidsformules worden voor de Engelse taal vaak gevalideerd aan de hand van de -passages. Technische documenten scoren vaak slecht bij leesbaarheidsmetingen. Dit komt door de complexiteit van hun onderwerp, eerder dan door het gebrek aan nauwkeurigheid.

Zie ook

Leesbaarheidstest

Bibliografie

(en) Voorwoord docentenhandleiding McCall-Crabbs
Piet Grijs, Opperlans! Taal en letterkunde, Querido, Amsterdam, 2003
N. Kussendrager & D. van der Lugt, Basisboek journalistiek. Achtergronden, genres, vaardigheden, Wolters Noordhoff, Groningen, 2002

Bronnen, noten en/of referenties

How to Write Plain English. University of Canterbury. Gearchiveerd op 12 juli 2016. Geraadpleegd op 12 juli 2016.

[1] How to Write Plain English. University of Canterbury. Gearchiveerd op 12 juli 2016. Geraadpleegd op 12 juli 2016.

Tekstelement:	alinea · bibliografie · bladspiegel · citaat · coherentie · cohesie · coreferentie · diakritisch teken · dialoog · eindnoot · episode · glos · hoofdstuk · jargon · kanttekening · leesteken · letter · lettergreep · marginalia · morfeem · paragraaf · plot · rijm · samenvatting · spelling · verhaallijn · voetnoot · woord · woordspeling · zin
Tekstsoort:	artikel · boek · brief · column · copywriting · document · dramatiek · e-mail · epiek · essay · folder · gedicht · kort verhaal · lezen · literatuur · lyriek · manuscript · plagiaat · platte tekst · poëzie · proefschrift · proza · rapport · roman · recensie · scenario · scriptie · sms · tekst · tekstsoort · verhaal · pamflet
Theorie:	driehoek van Petersen · grammatica · intertekstualiteit · isotopie · narratologie · retorica · stijlfiguur · taalbeheersing · tekst · tekstanalyse · tekstlinguïstiek · tekstualiteit · verhaalanalyse
Hulpmiddelen:	grammaticacontrole · spellingcontrole · teksteditor · tekstverwerker