James Maitland Jimmy Stewart Indiana Pennsylvania 20 mei 1908 Beverly Hills Californië 2 juli 1997 was een Amerikaans fi

James Maitland (Jimmy) Stewart (Indiana (Pennsylvania), 20 mei 1908 – Beverly Hills (Californië), 2 juli 1997) was een Amerikaans filmacteur, die een zeer grote populariteit genoot onder het publiek. Stewart speelde voornamelijk alledaagse all-American rollen, veelal vriendelijke, beleefde, ietwat slungelige of verlegen karakters. Hij speelde in veel films die nu als klassiekers worden beschouwd, waaronder Frank Capra's It's a Wonderful Life en Mr. Smith Goes to Washington en Alfred Hitchcocks Rear Window en Vertigo. Stewart is vijf keer genomineerd voor een Oscar, waarvan hij er één heeft gewonnen. In 1984 kreeg hij een ere-Oscar. Hoewel zijn roepnaam Jimmy was, stond tijdens zijn loopbaan als acteur bij de aftiteling altijd zijn officiële voornaam James vermeld.

James Stewart

James Stewart
(1948), publiciteitsfoto uit Call Northside 777

Algemene informatie

Volledige naam

James Maitland Stewart

Geboren

20 mei 1908
Indiana (Pennsylvania)

Overleden

2 juli 1997
Beverly Hills (Californië)

Land

Verenigde Staten

Bijnaam

Jimmy Stewart

Werk

Jaren actief

1932-1991

Beroep

Acteur
Militair (generaal-majoor)

Handtekening

Officiële website

(en) IMDb-profiel

(en) IBDB-profiel

(mul) TMDb-profiel
(en) AllMovie-profiel

Portaal

Film

Biografie

Stewart werd in 1908 geboren in Indiana, Pennsylvania. Hij studeerde in 1932 af aan de Universiteit van Princeton, waarna hij lid werd van Joshua Logans , een toneelgezelschap waarvan behalve hij en Logan ook onder anderen Henry Fonda en Margaret Sullavan lid waren. In 1932 verhuisde hij met Fonda naar New York, waar ze kleine rolletjes kregen in Broadway-producties, waaronder Page Miss Glory en Yellow Jack.

Hiermee trok hij de aandacht bij filmstudio MGM, die hem een contract aanbood. Zijn eerste filmrol was in met Spencer Tracy, gevolgd door het succesvollere Rose-Marie. Zijn eerste belangrijke rol was naast ex-University Player Margaret Sullavan in Next Time We Love uit 1936, gevolgd door de rol van psychotische moordenaar in After the Thin Man.

In 1938 begon Stewart een succesvolle samenwerking met regisseur Frank Capra met de film You Can't Take It with You, die in 1939 de Oscar voor beste film kreeg. In 1939 werkte hij weer samen met Capra in Mr. Smith Goes to Washington, wat zijn doorbraak bij het grote publiek betekende. De film viel zeer in de smaak, zowel bij het publiek als bij de recensenten, en leverde Stewart zijn eerste Oscarnominatie voor beste acteur. Datzelfde jaar speelde Stewart in zijn eerste western, Destry Rides Again.

In 1940 speelde hij naast Margaret Sullavan in de succesvolle romantische komedie The Shop Around the Corner van Ernst Lubitsch en in de anti-nazifilm The Mortal Storm. Ook was hij datzelfde jaar te zien naast Katharine Hepburn en Cary Grant in The Philadelphia Story van George Cukor. Voor deze rol kreeg hij zijn enige Oscar.

In 1941 ging hij bij het leger om te dienen in de Tweede Wereldoorlog, de eerste acteur die dit deed. Eerst zou hij geweigerd worden door de United States Army Air Forces omdat hij een paar pond te licht zou zijn, maar hij wist de rekruteringsofficier over te halen om dit te negeren. Stewart werd piloot van een bommenwerper en voerde veel missies uit boven Duitsland. Voor zijn daden in het leger is hij vele malen onderscheiden, waaronder met de Distinguished Flying Cross, de Croix de guerre en zeven sterren. Als kolonel werd hij ook onderscheiden met de Army Distinguished Service Medal. In 1959 diende hij nog bij de . Pas in 1968 trok hij zich terug uit het leger. In zijn laatste missie vloog hij een B-52 Stratofortress over Noord-Vietnam. Hij was toen brigadegeneraal.

In 1946 werkte hij voor de derde en laatste keer samen met Frank Capra in de Kerstmisklassieker It's a Wonderful Life. Stewart speelde hierin een vooraanstaande bankier, die teleurgesteld in het leven gedreven wordt tot zelfmoord, maar met behulp van een engel zijn leven moet evalueren en de waarde van het leven leert inzien. Tegenwoordig wordt deze rol gezien als zijn populairste en meest geliefde rol, maar ten tijde van zijn release was het een flop. Pas in zijn tweede leven als jaarlijks terugkerende kerstfilm op de Amerikaanse televisie kreeg deze film zijn klassiekerstatus.

In 1948 werkte Stewart voor het eerst samen met de Britse filmregisseur Alfred Hitchcock in Rope. In 1950 speelde hij ook de hoofdrol in de komedie Harvey, over een excentriekeling en zijn bijzondere vriendschap met een groot, onzichtbaar konijn. Deze rol had hij daarvoor al met succes vertolkt in de toneelversie van het stuk, van 1947 tot 1950.

In de jaren vijftig werkte hij vaak samen met westernregisseur Anthony Mann, waaronder in Winchester '73 (1950), Bend of the River (1952), The Naked Spur (1953), The Far Country (1954) en The Man from Laramie (1955). Ook maakte hij drie films met Hitchcock, te beginnen met Rear Window uit 1954. Hierin speelde hij een fotograaf die met een gebroken been aan zijn kamer gebonden is, en gaat spioneren bij de buren. In 1956 speelde hij in The Man Who Knew Too Much en in 1958 in Vertigo, volgens velen Hitchcocks meest persoonlijke film.

James Stewart en Duke Ellington in *Anatomy of a Murder*

Ook in films van andere grootheden was hij te zien. In 1952 was hij te zien in The Greatest Show on Earth van Cecil B. DeMille. De film won dat jaar de Academy Award voor Beste Film. In 1957 speelde hij Charles Lindbergh in The Spirit of St. Louis van Billy Wilder. In 1959 was hij te zien in Anatomy of a Murder van Otto Preminger, waarvoor hij zijn vijfde en laatste Oscarnominatie kreeg. Met regisseur John Ford en populaire westernacteurs John Wayne en Lee Marvin maakte hij The Man Who Shot Liberty Valance uit 1962. Datzelfde jaar had hij ook een hit met de komedie van Henry Koster.

Sinds de jaren zeventig was hij nog maar sporadisch in films te zien. Hij speelde wel nog mee in John Waynes laatste film The Shootist (1976), in de van The Big Sleep uit 1946, en in een bijrol in de serie North and South (1986). Zijn laatste jaren schreef hij vooral veel poëzie. In 1984 kreeg hij een ere-Oscar voor zijn gehele oeuvre en in 1995 werd het geopend in zijn geboorteplaats. Stewart stierf op 2 juli 1997, een dag na de acteur Robert Mitchum. Hij werd 89 jaar oud. Hij werd begraven in Forest Lawn Memorial Park Glendale.

Privéleven

Op 9 augustus 1949 trouwde hij met voormalig model Gloria Hatrick McLean. Hij was toen 41 jaar oud. Ze bleven samen tot haar dood op 16 februari 1994. Ze kregen een tweeling, Judy en Kelly, op 7 mei 1951. Gloria had nog twee zoons uit een eerder huwelijk, Michael en Ronald. Ronald sneuvelde in 1969 in de Vietnamoorlog.
James Stewart had een stotterprobleem, waardoor hij een typische verlegen manier van spreken had, wat aan zijn populariteit bijdroeg.

Filmografie

**Filmografie** als acteur
Jaar	Titel	Rol	Opmerkingen
Televisie
1971-1972		Professor James K. Howard / Josiah Kessel
1973-1974		Billy Jim Hawkins
Films
1934		Burton	Ongenoemd / Korte film
1935		Shorty
1936	Rose-Marie	John Flower
	Next Time We Love	Christopher Tyler
	Wife vs. Secretary	Dave
		Cornelius Stevens	Ongenoemd / Korte film
	Small Town Girl	Elmer Clampett
		Terry Martin
	The Gorgeous Hussy	‘Rowdy’ Dow
		Ted Barker
	After the Thin Man	David Graham
1937	Seventh Heaven	Chico
		Paul North sr.
	Navy Blue and Gold	John 'Truck' Cross (alias van John Cross Carter)
1938	Of Human Hearts	Jason Wilkins
	Vivacious Lady	Professor Peter Morgan jr.
	The Shopworn Angel	Pvt. William 'Texas' Pettigrew
	You Can't Take It with You	Tony Kirby
1939	Made for Each Other	John Horace ‘Johnny’ Mason
	The Ice Follies of 1939	Larry Hall
	It's a Wonderful World	Guy Johnson
	Mr. Smith Goes to Washington	Jefferson Smith
	Destry Rides Again	Tom Destry jr.
1940	The Shop Around the Corner	Alfred Kralik
	The Mortal Storm	Martin Breitner
		Gaylord ‘Gay’ Esterbrook
	The Philadelphia Story	Macaulay Connor
1941	Come Live with Me	Bill Smith
		James Hamilton ‘Jimmy’ Haskell
	Ziegfeld Girl	Gilbert Young
1946	It's a Wonderful Life	George Bailey
1947	Magic Town	Rip Smith
1948	Call Northside 777	P.J. ‘Jim’ McNeal
	On Our Merry Way	Slim
	Rope	Rupert Cadell
		Marvin Payne
1949	The Stratton Story	Monty Stratton
		John Royer
1950	Winchester '73	Lin McAdam
	Broken Arrow	Tom Jeffords
	Harvey	Elwood P. Dowd
	The Jackpot	Bill Lawrence
1951		Theodore Honey
1952	The Greatest Show on Earth	‘Buttons’ A. Clown
	Bend of the River	Glyn McLyntock
	Carbine Williams	David Marshall ‘Marsh’ Williams
1953	The Naked Spur	Howard Kemp
	Thunder Bay (film)	Steve Martin
1954	The Glenn Miller Story	Glenn Miller
	Rear Window	L. B. Jefferies
	The Far Country	Jeff Webster
1955	Strategic Air Command	Lt. Col. Robert ‘Dutch’ Holland
	The Man from Laramie	Will Lockhart
1956	The Man Who Knew Too Much	Dr. Benjamin ‘Ben’ McKenna
1957	The Spirit of St. Louis	Charles Augustus ‘Slim’ Lindbergh
	Night Passage	Grant McLaine
1958	Vertigo	Det. John ‘Scottie’ Ferguson
	Bell, Book and Candle	Shepherd ‘Shep’ Henderson
1959	Anatomy of a Murder	Paul Biegler
	The FBI Story	John Michael (‘Chip’) Hardesty
1960		Maj. Baldwin
1961	Two Rode Together	Marshal Guthrie McCabe
		Verteller	Stem
1962	The Man Who Shot Liberty Valance	Ransom Stoddard
		Roger Hobbs
	How the West Was Won	Linus Rawlings
1963		Frank Michaelson / Verteller
1964	Cheyenne Autumn	Wyatt Earp
1965		Professor Leaf
		Charlie Anderson
	The Flight of the Phoenix	Kapitein Frank Towns
1966	The Rare Breed	Sam Burnett
1968		Johnny Cobb
	Bandolero!	Mace Bishop
1970	The Cheyenne Social Club	John O'Hanlan
1971		Mattie Appleyard
1972		Elwood P. Dowd	Televisiefilm
1973		Billy Jim Hawkins	Televisiefilm
1976	The Shootist	Dr. E.W. Hostetler
1977	Airport '77	Philip Stevens
1978		Generaal Sternwood
		Clovis Mitchell
1983	Right of Way	Teddy Dwyer	Televisiefilm
1986	North and South	Miles Colbert	Miniserie
1991		Wylie	stem

Militaire loopbaan

Soldaat: 1941
Tweede luitenant: 19 januari 1942
Eerste luitenant: 7 juli 1942
Kapitein: 9 juli 1943
Majoor: 7 januari 1944
Luitenant-kolonel: 3 juni 1944
Tijdelijk kolonel: 29 maart 1945
Kolonel: 1953
Brigadegeneraal: 23 juli 1959
Generaal-majoor: 1985

Decoraties

Distinguished Flying Cross met 1 bronzen Eikenloof cluster in februari 1944
Croix de guerre (Frankrijk) in 1944
Air Medal met 3 bronzen Eikenloof clusters
American Defence Service Medal
Amerikaanse Campagne Medaille
Europa-Afrika-Midden Oosten Campagne Medaille
World War II Victory Medal

Externe link

(en) James Stewart in de Internet Movie Database

Noten

Later hechtte James Stewart geloof aan het gerucht dat hij de prijs niet direct te danken had aan zijn prestaties in The Philadelphia Story, maar het een compensatie was voor zijn gemiste Oscar voor Mr. Smith Goes to Washington. Stewart stuurde de Oscarprijs kort na de uitreiking naar zijn vader, die het beeld geruime tijd in de etalage van zijn ijzerhandel tentoonstelde.

Bronnen

(en) Marc Eliot, Jimmy Stewart: A Biography (Crown Publishing Group, 2006)
(en) Michael Munn, Jimmy Stewart: The Truth Behind the Legend (2013, Skyhorse Publishing), p. 114. Gearchiveerd op 17 augustus 2018.
(en) Disabled World: Famous People - Speech Differences and Stutter
https://www.tracesofwar.nl/persons/50777

Voorganger:
Robert Donat
voor Goodbye, Mr. Chips

Academy Award voor Beste Acteur
1940
voor The Philadelphia Story

Opvolger:
Gary Cooper
voor Sergeant York

Mediabestanden die bij dit onderwerp horen, zijn te vinden op de pagina James Stewart op Wikimedia Commons.

[3] Later hechtte James Stewart geloof aan het gerucht dat hij de prijs niet direct te danken had aan zijn prestaties in The Philadelphia Story, maar het een compensatie was voor zijn gemiste Oscar voor Mr. Smith Goes to Washington. Stewart stuurde de Oscarprijs kort na de uitreiking naar zijn vader, die het beeld geruime tijd in de etalage van zijn ijzerhandel tentoonstelde.

[Eliot-1] (en) Marc Eliot, Jimmy Stewart: A Biography (Crown Publishing Group, 2006)

[2] (en) Michael Munn, Jimmy Stewart: The Truth Behind the Legend (2013, Skyhorse Publishing), p. 114. Gearchiveerd op 17 augustus 2018.

[4] (en) Disabled World: Famous People - Speech Differences and Stutter

[TracesOfWar-5] ttps://www.tracesofwar.nl/persons/50777