De Belgische provincieraads-, gemeenteraads- en districtsraadsverkiezingen van 2024 vinden plaats op zondag 13 oktober 2024, zes jaar na de lokale verkiezingen van 2018 en vier maanden na de federale verkiezingen van 9 juni 2024.
Provincieraads-, gemeenteraads- en districtsraadsverkiezingen 2024 | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Datum | 13 oktober 2024 | ||||||
Land | België | ||||||
Opvolging verkiezingen | |||||||
| |||||||
|
De Belgische kiezer kan zijn stem uitbrengen:
- in Vlaanderen en Wallonië: voor de provincieraden (in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest bestaat de provincie als bestuursniveau niet);
- in heel België: voor de gemeenteraden;
- in de stad Antwerpen: ook voor de districtsraden;
- en in de zes Vlaamse randgemeenten met taalfaciliteiten rond Brussel en in de faciliteitengemeenten Komen-Waasten en Voeren: voor de schepenen, de OCMW-raden en het vast bureau van die OCMW-raden.
Het aantal gemeenten daalt van 300 naar 285 in Vlaanderen (waarvan één een tiende district van Antwerpen wordt) en van 262 naar 261 in Wallonië.
Regelgeving en organisatie
Sinds de bijzondere wet van 13 juli 2001 zijn de drie gewesten (zijnde het Vlaamse Gewest, het Waalse Gewest en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest) bevoegd voor de organisatie van de lokale verkiezingen.
Stemrecht en coalitievorming
Het Vlaams Parlement heeft met het decreet ‘Versterking lokale democratie’ van 16 juli 2021 enkele hervormingen goedgekeurd die vanaf de verkiezingen van 2024 geldig zijn; zo zal er, in tegenstelling tot de Europese, federale en regionale verkiezingen die op zondag 9 juni 2024 plaatsvonden, in Vlaanderen geen opkomstplicht meer zijn voor de lokale verkiezingen. De lijststem verdwijnt, alleen het aantal voorkeurstemmen bepaalt wie verkozen wordt. De kandidaat met de meeste voorkeurstemmen van de grootste lijst heeft twee weken het exclusief recht om een coalitie te vormen. De kandidaat met de meeste voorkeurstemmen van de grootste partij binnen de meerderheidscoalitie zal burgemeester worden. Het kan dus niet meer dat de kleinste coalitiepartner de burgemeester levert.
Gemeentefusies
Daarnaast had de Vlaamse regering de ambitie om meer gemeenten te laten fuseren dan er tijdens de voorgaande legislatuur doorgevoerd zijn. Bij fusies die voor een decretale deadline goedgekeurd werden, wordt bij deze verkiezingen de gemeenteraad voor de nieuwe fusiegemeente verkozen. Er zijn reeds (een aantal fusies in voorbereiding tegen de verkiezingen van 2024). 28 gemeenten hebben een principiële beslissing genomen om te fuseren tot 13 nieuwe fusiegemeenten. Allen namen uiterlijk 31 december 2023 een definitieve beslissing. Bij deze fusies zou één gemeente, Borsbeek, fuseren met de stad Antwerpen en een nieuw district van Antwerpen worden.
Aan Waalse kant zullen Bastenaken en Bertogne fuseren: de verkiezingen vinden hier plaats voor een eengemaakte gemeenteraad voor de nieuwe fusiegemeente.
Vanaf 1 januari 2025 zal Vlaanderen 221 lokale mandatarissen minder tellen dan nu:
- In totaal verdwijnen bij de nieuwe fusiegemeenten 351 mandatarissen: 16 schepenen, 247 gemeenteraadsleden en 88 leden van het bijzonder comité voor de sociale dienst. In Antwerpen zijn er 30 mandatarissen verdwenen, in Limburg 96, in Oost-Vlaanderen 151, in Vlaams-Brabant 40 en in West-Vlaanderen 41.
- In 50 gemeenten komen er 120 mandatarissen bij ten gevolge van de bevolkingsgroei, waarvan 14 schepenen, 88 gemeenteraadsleden en 18 extra leden voor het bijzonder comité voor de sociale dienst.
- Netto zullen er dus 2 schepenen, 159 gemeenteraadsleden en 70 BCSD-leden minder zijn. In de provincie Antwerpen stijgt het netto aantal mandatarissen; in de andere provincies daalt dit aantal.
- In de Antwerpse districten komen 17 raadsleden bij (15 voor het nieuwe district Borsbeek en 2 voor Hoboken)
Na de verkiezingen
De uittredende raden en besturen blijven na de verkiezingen nog even in functie. Een meerderheid van de nieuw verkozen raadsleden ondertekent voordrachtsakten voor een deputatie (voor provincies) en de aanstelling van burgemeesters en schepenen (voor gemeenten en districten). In Vlaanderen worden de burgemeesters officieel benoemd door de Vlaamse Regering en leggen ze de eed af in handen van de provinciegouverneur, in Brussel bij de minister-president en in Wallonië bij de gemeenteraadsvoorzitter.
De installatie van de verkozen raden gebeurt op de volgende momenten:
- Vlaamse provincieraden: op een van de eerste vijf werkdagen van december (Art. 7 Provinciedecreet)
- Vlaamse gemeenteraden: op een van de eerste vijf werkdagen van december (Art. 6 Decreet Lokaal Bestuur); voordien was dit pas in januari
- Brusselse gemeenteraden: op een van de eerste vijf werkdagen van december
- Waalse provincieraden: eind oktober (Art. L6111-1 CDLD)
- Waalse gemeenteraden: begin december (Art. L1122-3 CDLD)
Politieke context
Na de Europese, federale en regionale verkiezingen van juni 2024 gingen de verschillende regeringsonderhandelingen van start. Al snel werd een Duitstalige, Franstalige en Waalse regering gevormd. De onderhandelingen voor een federale, Vlaamse en Brusselse regering raakten echter niet tijdig rond voor de start van de campagne voor de lokale verkiezingen. Partijen vrezen toegevingen te moeten doen, zo dicht bij verkiezingen.
Federaal dienen partijen wetsvoorstellen in het parlement in, maar er is afgesproken dat ze niet mogen worden goedgekeurd. De wetsvoorstellen laten politici toe om zich te profileren in aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen.
In Brussel hebben de Franstalige partijen een voorstel ingediend in het Brussels Parlement over het uitstel van de lage-emissiezone, wat niet in goede aarde viel bij Vlaams-Brussels formateur Elke Van den Brandt (Groen).
Vlaanderen
Op 3 september 2024 zijn in Vlaanderen de gemeenschappelijke lijstnummers geloot:
- Vooruit
- PVDA
- cd&v
- Vlaams Belang
- N-VA
- Open Vld
- Groen
Daarnaast zijn er heel wat lokale partijen, die een nummer toegewezen krijgen vanaf 8.
Antwerpen
Bart De Wever (N-VA) is kandidaat om burgemeester van Antwerpen te blijven. De volgende partijen hebben hun lijsttrekker ook al voorgesteld: PVDA (Jos D'Haese), Vooruit (Kathleen Van Brempt), CD&V () en Open Vld (Willem-Frederik Schiltz).
Gent
Open Vld (met burgemeester Mathias De Clercq) en Groen (met eerste schepen Filip Watteeuw) zijn de twee grootste politieke fracties sinds de verkiezingen van 2018. De huidige bestuurscoalitie bestaat uit Vooruit-Groen (een gemeenschappelijke lijst in 2018), Open Vld en CD&V. Open Vld en Vooruit vormen nu een gemeenschappelijke lijst "Voor Gent", tegenover een lijst van Groen.
Mechelen
Bart Somers, burgemeester van Mechelen sinds 2001, werd in 2019 minister in de regering-Jambon maar keerde terug als burgemeester in november 2023. Hij wordt lijsttrekker van de lijst "Voor Mechelen", samengesteld uit de bestaande meerderheidscoalitie Open Vld-Groen-M+.
Externe links
- Directie van de Verkiezingen van de Federale Overheidsdienst Binnenlandse Zaken
- Website van de Vlaamse overheid met alle officiële info over de gemeenteraads-, provincieraads- en districtsraadsverkiezingen in Vlaanderen
- Website van de Waals overheid met alle officiële info over de gemeenteraads- en provincieraadsverkiezingen in Wallonië (zonder DG)
- Geen opkomstplicht meer en "rechtstreeks" verkozen burgemeester: dit verandert er bij de volgende lokale verkiezingen, VRT NWS, 20 juli 2020
- Opkomstplicht bij lokale verkiezingen op de schop, De Tijd, 20 juli 2020
- Vlaams Parlement schaft opkomstplicht lokale verkiezingen af, VRT NWS, 14 juli 2021. Gearchiveerd op 21 maart 2023.
- Somers wil met nieuw plan gemeentefusies zien verdubbelen, De Standaard, 12 juli 2020. Gearchiveerd op 15 september 2021.
- "Lopende fusietrajecten 2019-2024", Vlaanderen, 2023, online geraadpleegd op 11 augustus 2023.
- Steden en gemeenten doen het vanaf 2025 met 221 politici minder, 26 april 2024, De Tijd
- Welke deadline is nog haalbaar voor Vlaamse en federale formatie? "Partijen vrezen toegevingen te moeten doen, zo dicht bij verkiezingen", VRT NWS, 6 september 2024
- Wetsvoorstellen Arizonapartijen hebben hoog showgehalte: partners mogen elkaar irriteren, maar geen pijn doen, De Standaard, 9 september 2024
- Brusselse formateur Van den Brandt eist dat Franstaligen plan over uitstel lage-emissiezone intrekken: "Noodzaak om te kunnen onderhandelen", VRT NWS, 12 september 2024
- "Bart De Wever is in oktober opnieuw kandidaat-burgemeester in Antwerpen", VRT NWS, 20 januari 2024.
- NWS, VRT, Jos D'Haese wordt lijsttrekker bij PVDA voor gemeenteraadsverkiezingen in Antwerpen. vrtnws.be (24 juni 2024). Geraadpleegd op 15 augustus 2024.
- NWS, VRT, Europees Parlementslid Kathleen Van Brempt trekt lijst van Vooruit in Antwerpen bij gemeenteraadsverkiezingen. vrtnws.be (28 juni 2024). Geraadpleegd op 15 augustus 2024.
- NWS, VRT, Pieter De Cock, voorzitter van JONGCD&V, wordt Antwerpse lijsttrekker voor CD&V bij gemeenteraadsverkiezingen in Antwerpen. vrtnws.be (6 juli 2024). Geraadpleegd op 15 augustus 2024.
- NWS, VRT, Leden Open VLD Antwerpen geven groen licht aan lijst voor gemeenteraadsverkiezingen met Willem-Frederik Schiltz op kop. vrtnws.be (29 juni 2024). Geraadpleegd op 15 augustus 2024.
- "Liberalen en socialisten keuren stadslijst “Voor Gent" goed en trekken samen naar verkiezingen in 2024", Het Laatste Nieuws, 26 maart 2023.
- "Bart Somers licht ontslag toe en stelt nieuwe stadslijst ‘Voor Mechelen’ voor: Somers wordt lijsttrekker, Calvo lijstduwer", Het Laatste Nieuws, 7 november 2023.
wikipedia, wiki, boek, boeken, bibliotheek, artikel, lezen, downloaden, gratis, gratis downloaden, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, foto, muziek, lied, film, boek, spel, spelletjes, mobiel, telefoon, Android, iOS, Apple, mobiele telefoon, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, PC, Web, computer